Φ.Δ.Ο.Ρ. Φορέας Διαχείρισης Οροσειράς Ροδόπης

Σοβαρό περιστατικό χρήσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων στο Παρανέστι Δράμας

Δύο νεκρά σκυλιά και δύο νεκρές γάτες είναι ο απολογισμός της χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων ("φόλες" κυανίου) στο Παρανέστι Δράμας, το διάστημα από την Τρίτη 09/04/2019 – Πέμπτη 11/04/2019.

Ο Φορέας Διαχείρισης Οροσειράς Ροδόπης (ΦΔΟΡ) ενημερώθηκε για το περιστατικό την Τρίτη και έσπευσε στο σημείο όπου βρέθηκε ο πρώτος νεκρός σκύλος από κατοίκους της περιοχής, για αυτοψία του περιστατικού.

Μετά από έλεγχο της γύρω περιοχής, όλο αυτό το διάστημα, βρέθηκαν σύνολο:

• τέσσερα (4) δηλητηριασμένα δολώματα (κάψουλες παραφίνης με κυάνιο) πολύ κοντά στα νεκρά ζώα. Και τα τέσσερα δολώματα βρέθηκαν διασκορπισμένα εντός του χωριού σε μικρή απόσταση μεταξύ τους (βλ. χάρτη).
• δύο (2) νεκρές γάτες, (μια την Τρίτη και η δεύτερη την Πέμπτη). Η δεύτερη γάτα ξεψύχησε μπροστά στο προσωπικό του ΦΔΟΡ εντός δευτερολέπτων από τη λήψη της φόλας αφήνοντας μηδαμινό χρόνο αντίδρασης. Ο ελάχιστος χρόνος μέχρι το θάνατο του ζώου υποδεικνύει τη μεγάλη τοξικότητα και την άμεση δραστικότητα της επικίνδυνης τοξικής ουσίας.
• δύο (2) νεκρά σκυλιά.

Χάρτης σημείων απόρριψης δηλητηριασμένων δολωμάτων κυανίου

Για το περιστατικό και τα ευρήματα ενημερώθηκε το Αστυνομικό Τμήμα Παρανεστίου, ο Δήμος Παρανεστίου και η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Δράμας (ΔΑΟΚ Δράμας). Τα δολώματα που χρησιμοποιήθηκαν μαζί με τον πρώτο ευρεθέντα σκύλο απεστάλησαν στη ΔΑΟΚ Δράμας για λήψη δειγμάτων και αποστολή τους προς τοξικολογική ανάλυση στο αρμόδιο εργαστήριο.

Ο ΦΔΟΡ ενημέρωσε τους κατοίκους του χωριού και το σχολείο για την επικινδυνότητα των δολωμάτων και μοίρασε φωτογραφίες με φόλες κυανίου για την αναγνώρισή τους σε περίπτωση εύρεσης τέτοιου δολώματος, ζητώντας παράλληλα την άμεση ενημέρωση σε τέτοια περίπτωση των αρμόδιων υπηρεσιών.

Συγκεκριμένα, εάν εντοπιστεί τέτοιου είδους φόλα, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να την αγγίξουμε με γυμνά χέρια ή να την φέρουμε σε επαφή με το σώμα μας. Άμεσα ειδοποιούμε τις αρμόδιες αρχές.

Η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης αποτελεί τη δεύτερη Περιφέρεια σε συχνότητα χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων πανελλαδικά. Όσον αφορά τη χρήση των δηλητηρίων κυανίου έχει καταγραφεί πρόσφατα το περιστατικό δηλητηρίασης χρυσαετού με δορυφορικό πομπό στο χωριό Σιδηρώ της ΠΕ Έβρου, στις 04/03/19 (http://www.ornithologiki.gr/page_cn.php?aID=1958&fbclid=IwAR3XGWfb24Bp1pSiB_5-l8IemWHdVW0zVHfL-hq5uKS1AlovkRRAzKh_nAE), ενώ παρόμοια περιστατικά στην περιφέρεια έχουν καταγραφεί το 2015 πάλι στην περιοχή της Σιδηρώς και το 2017 στην περιοχή της Νυμφαίας και Μαρώνειας της ΠΕ Ροδόπης (https://www.wwf.gr/news/1947-2017-04-12-10-45-52).

Στην ΠΕ Δράμας καταγράφηκαν δύο περιστατικά χρήσης άγνωστων δηλητηριασμένων δολωμάτων στην περιοχή του Μνημείου Μαυροκορδάτου, κοντά στο Παρανέστι,  από τα οποία επλήγησαν δύο κτηνοτρόφοι με θύματα τα ποιμενικά τους σκυλιά. Και τα δύο περιστατικά έχουν καταγραφεί από το Αστυνομικό Τμήμα Παρανεστίου και αναμένονται τα αποτελέσματα της τοξικολογικής ανάλυσης των δειγμάτων που είχαν ληφθεί κατά την αυτοψία του ενός από τον ΦΔΟΡ.

Η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι μια κοινή πρακτική στην ύπαιθρο και αποτελεί μάστιγα για την άγρια ζωή, τα δεσποζόμενα-αδέσποτα ζώα και τη δημόσια υγεία. Συχνότερη αιτία χρήσης των δολωμάτων ειδικά στο αστικό περιβάλλον είναι ο έλεγχος των αδέσποτων ζώων, ενώ στο δασικό περιβάλλον κύρια αίτια χρήσης αποτελούν:

1. η προσπάθεια εξόντωσης θηλαστικών λόγω της έντονης δυσφορίας:

• κτηνοτρόφων/μελισσοκόμων/γεωργών για τα ανταγωνιστικά είδη (αρκούδα, λύκος, αλεπού, κα) που προκαλούν κρούσματα στο ζωικό/φυτικό τους κεφάλαιο,
• από τα κρούσματα της άγριας ζωής σε σκύλους εργασίας – ποιμενικούς Σκύλους Φύλαξης Κοπαδιών (ΣΦΚ),
• από τα κρούσματα της άγριας ζωής ή των αδέσποτων σκύλων σε κυνηγετικούς σκύλους,

        2. οι τοπικές αντιδικίες:

• μεταξύ κτηνοτρόφων (χρήσεις γης),
• μεταξύ κτηνοτρόφων και κυνηγών για τα σκυλιά τους, κ.ά..

Από τη χρήση των δηλητηριασμένων δολωμάτων πλήττεται πρωτογενώς και δευτερογενώς η άγρια ζωή - τα σαρκοφάγα θηλαστικά και κυρίως τα προστατευόμενα αρπακτικά είδη όπως ο χρυσαετός, ο μαυρόγυπας, ο ασπροπάρης, το όρνιο κ.α. - και σε ειδικές περιπτώσεις και ο άνθρωπος.

Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του μεγέθους των σοβαρών επιπτώσεων από τη χρήση αυτής της πρακτικής αποτελεί το περιβαλλοντικό έγκλημα που συντελέστηκε τον Φεβρουάριο του 2012 στα Στενά του Νέστου με τη μαζική δηλητηρίαση μιας ολόκληρης αποικίας 30 όρνεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκκίνησε το 2013 προδικαστική διαδικασία εναντίον της Ελλάδας καλώντας τους αρμόδιους να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Το 2016 απέστειλε αιτιολογημένη γνώμη τονίζοντας ότι αν τα μέτρα δε ληφθούν εντός δύο μηνών η υπόθεση θα καταλήξει σε παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για άλλη μια φορά για τη χώρα μας.

Λόγω της σοβαρότητας του θέματος είναι επιτακτική η αντιμετώπιση της παράνομης αυτής ενέργειας με:

• άμεση εφαρμογή των τοπικών σχεδίων δράσης, όπως ορίζει η ΥΑ 168599-1495-2018 (ΦΕΚ Β/3793/03-09-2018),
• ενημέρωση και συντονισμό όλων των αρμόδιων εμπλεκόμενων υπηρεσιών για την αποτελεσματική διαχείριση των περιστατικών, και
• παράλληλη ενημέρωση - ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας για τον τραγικό αντίκτυπο που έχει η πρακτική αυτή στην ισορροπία του οικοσυστήματος και στη δημόσια υγεία. 

Σύμφωνα με τον Ν. 4039/2012 η κακοποίηση/θανάτωση ζώου διώκεται ποινικά με 1-5 χρόνια φυλακή, 5.000-15.000 ευρώ ποινικό πρόστιμο και 30.000 ευρώ διοικητικό πρόστιμο για κάθε ζώο.